Thổ phỉ

Thổ phỉ lấy bối cảnh chủ yếu giai đoạn 1950 – 1959, là giai đoạn chính quyền cách mạng mới thành lập trên miền Bắc nói chung, vùng rừng núi phía Bắc nói riêng. Chính quyền cách mạng non trẻ chưa hoàn thiện, trong khi đó, đế quốc Mỹ thay Pháp tiếp tục đổ tiền của, vũ khí trang bị cho quân thổ phỉ, tạo nên lực lượng chống phá cách mạng.
Mâu thuẫn giữa các tuyến nhân vật Thủ lĩnh Triệu Tá Sắn, cụ giáo Choong, cô gái Đàu giúp độc giả hình dung ra cơn phong ba bão táp, những nỗi cơ cực đồng bào dân tộc Phòng Tô nói riêng và đồng bào dân tộc miền núi phía Bắc nói chung phải hứng chịu trong những ngày biến động. Đau đớn nối tiếp đau đớn, bi kịch nối tiếp bi kịch. Có bi kịch của tình yêu đôi lứa như chuyện tình của Bắc - Pham, Vương - Đàu, có bi kịch của gia đình như gia đình cụ Triệu, bà Coi... Và trên hết là bi kịch “nồi da nấu thịt” của cộng đồng đồng bào dân tộc vốn chung sống hòa bình với nhau từ bao đời nay.
Thổ phỉ của Đoàn Hữu Nam là tiếng chuông ngân lên những âm vang cảnh báo về mầm họa do chiến tranh gây ra. Nhưng vượt lên trên những nỗi đau ấy, điều còn đọng lại trong chúng ta khi gấp lại trang sách cuối cùng là tình yêu thương sâu sắc của tác giả đối với cảnh sắc và con người nơi mình nhiều năm gắn bó, là tinh thần nhân đạo cao cả, là niềm tin vào những giá trị căn bản của con người.