Narziss và Goldmund kể về một đôi bạn chân tình, một là thày tu và một là chàng lãng tử, hai thế giới đối lập, hai bộ mặt cuộc đời mà người trẻ tuổi nào cũng bị quyến rũ muốn theo.
Đừng tưởng tuổi trẻ chỉ muốn làm tay chơi lãng tử, họ cũng muốn làm một thày tu đạo đức thánh thiện. Hai bộ mặt, hai hình ảnh ấy luôn tranh dành nhau một chỗ đứng trong tâm tình người trẻ tuổi mới vào đời.
Tinh thần và nhục thể.
Cái vui tinh thần hay cái khoái lạc của thể xác. Cả hai đều … quyến rũ.
Và trong mỗi con người trẻ tuổi đều hiện diện cả hai ham muốn đó.
Tinh thần, trí tuệ hay sự giải thoát khỏi thể xác bằng những cố gắng tâm linh.
Dục lạc thể xác hay sự buông thả vào thế giới trần gian sống động đầy hơi thở của sức mạnh bản năng…
Tiểu thuyết này của Hesse, như nhiều truyện khác của ông, mô tả sự giằng xé hay tranh chấp giữa hai mặt đối lập này ở những con người trẻ trung yêu đời. Tác giả không mô tả điều đó ở nội tâm một nhân vật nào. Ở đây cả hai nhân vật tiểu thuyết, có hai cách sống đối lập, nhưng họ vẫn thương yêu quý trọng nhau. Điều giằng xé hay tranh chấp kia, nó chỉ xảy ra ở…người đọc!
Một lần nữa tác phẩm của Hesse lại gần như một truyện ngụ ngôn!