Không tưởng và thức tỉnh

Trong tuyển tập dịch này, bên cạnh một số bài viết trích từ hai tập tiểu luận Itaca e oltre (Ithaca và sau nữa, 1982) và Utopia e disincanto (Không tưởng và thức tỉnh, 2001), còn tập hợp một số bài viết đăng trên tờ Il Corriere della Sera, nhật báo có lượng phát hành cao nhất tại Italy mà Magris là một cộng tác viên từ nhiều năm. Dù danh mục chỉ gồm 24 trong số hằng trăm bài tiểu luận mà Magris đã cống hiến cho văn đàn thế giới, nhưng qua đó bạn đọc sẽ được tiếp cận với một phạm vi thảo luận cực kỳ đa dạng và uyên bác, đề cập về những vấn đề cơ bản của văn học và con người. Qua sức thẩm thấu mãnh liệt, những cách nhìn độc đáo và phong cách biểu đạt vừa hàn lâm vừa đại chúng, bạn đọc có thể nghe tác giả bàn về những tên tuổi chủ chốt của văn hóa phương Tây như Homer, Plato, Novalis, Hegel, Nietzsche, Dostoevski... ; về những mối quan hệ phức tạp giữa một số nhân vật ngoại hạng của thế kỷ 20 như Milena và Franz Kafka, Hannah Arendt và Martin Heidegger; về niềm Không tưởng - Quixote hoặc niềm Không tưởng - Cách mạng; về một quyển sách không-về-gì-cả của Flaubert hoặc những quyển sách của những Robinson; về cuộc tranh biện quyết liệt mang tính thời đại giữa Erasmus và Martin Luther hoặc cái thế giới tín ngưỡng của một vị pháp sư người Inuit; về sự tan rã của cái ngã hoặc về vấn đề sao-nhân-bản gây tranh cãi hiện nay...

Về thơ ca, ông viết "Chỉ có thơ ca mới có thể biểu trưng các mâu thuẫn mà không cần phải giải quyết chúng"; "Thơ ca phối hợp các mâu thuẫn trong một tính thống nhất cao cấp, ẩn hiện và thánh thót"; "Văn chương là một chuyến đi từ cái đã-biết tới cái chưa-biết và từ cái chưa-biết tới cái đã-biết". Ông cổ vũ cho một chuyến viễn du liên tục nỗ lực lĩnh hội và tháo gỡ "những bức tường" và "những hàng rào", những giới tuyến ngoại giới và nội giới, lịch sử và bên lề-lịch sử, không tưởng và thức tỉnh, không ngừng nhận thức cái tính toàn vẹn lấp lánh, cưu mang trong tự thân dòng chuyển lưu của cuộc sống. Những trang viết của ông dường như đề nghị một cách nhìn hòa quyện triết học-lịch sử-đạo lý-chính trị-tôn giáo, khơi dậy cái "cảm thức về một sự vắng thiếu sâu xa ở cuộc sống và ở lịch sử", nêu bật "một nhu cầu cấp bách bất di bất dịch về cái điều gì đó khác đi, về một cuộc giành lại có tính chất cứu độ và cách mạng...