Về triều vua Tự Đức (1848-1888) giặc giã trong nước nổi lên rất nhiều, nhất là ở Bắc kỳ, có người mượn cớ nọ cớ kia để khởi sự cho dễ, có người hâm mộ nhà Lê, tìm người dòng dõi để tôn lên làm minh chủ. Gần biên giới, giặc Tàu thừa cơ tràn sang quấy rối. Triều đình lấy làm lo ngại, cử ông Nguyễn Đăng Giai ra làm kinh lược Bắc kỳ. Ông Đăng Giai dẹp xong, thì một bọn khởi nghĩa nổi lên lấy danh là khởi nghĩa để tôn ông Lê Duy Cự lên làm vua. Bọn này thường gọi là 'giặc châu chấu' do một nhà danh nho đứng đầu.
Nhà danh nho ấy là Cao Bá Quát.