Các ngành nghề Việt Nam

Dân tộc ta hàng ngàn năm nay, cùng với nghề nông là cơ bản, đã có rất nhiều nghề thuộc nhiều lĩnh vực: Ngư nghiệp, lâm nghiệp, thủ công, mỹ nghệ v.v... những nghề nghiệp ấy đã đảm bảo cuộc sống trường tồn cho các tầng lớp nhân dân, và ngay đến ngày nay vẫn đang phục vụ cho nhiều nhu cầu trong đời sống.

Nói "Bách nghệ" không nên hiểu ở phạm vi hẹp mà nên nghĩ rằng có những nghề và có cả những ngành. Cha ông ta xưa quan niệm chữ "nghệ" một cách rất rộng rãi mà chính xác. Nói bách nghệ là nói cả ngành nghề. "Nhân sinh thế thượng thủy vô nghệ" chính là ở chỗ này.

Những ngành nghề khác nhau ra đời là nhu cầu sinh hoạt, nhu cầu thẩm mỹ, nhu cầu chiến đấu. Tất nhiên, trước nhất phải bắt đầu bằng một sự sáng tạo phát minh, bằng bàn tay khối óc của những người khai phá. Nếu con người thật không còn đề lại dấu tích rõ ràng, hoặc có khi thành quả kỳ diệu này phải do nhiều người, nhiều đời góp lại nên không thể biết chắc là ai, thì cũng vần phải nghĩ rằng phải có một tác giả vô hình, khuyết danh nào đó.

Tưởng tượng hay bịa đắt ra điều đó không phải là một việc vô nghĩa, tùy tiện, mà chỉ là một biểu hiện của lòng biết ơn. Con người vô ơn không phải là con người có đạo đức. Nhân dân ta từ xưa rất trân trọng những người, những vị sáng tạo ấy, đã dùng thuật ngữ kính cẩn "Bách nghệ tổ sư". Hằng năm, nhiều làng nghệ, phương hội vẫn có ngày hội để kỷ niệm, cúng lễ. Có nhiều vị tổ ngành nghề được biết rõ tiểu sử. Nhưng cũng không hiếm gì những ngành nghề không thể tìm ra xuất xứ rõ ràng. Người ta sẵn sàng tìm sự viện trợ ở kho tàng huyền thoại hay ở biện pháp huyền thoại hóa, kể cả những vị tổ mà tiểu sử quá mơ hồ. Biện pháp sau này vẫn được khai thác để tăng phần thiêng liêng cho sự tôn vinh.