Văn khắc Hán Nôm thời Mạc

Tư liệu văn khắc Hán Nôm xưa nay luôn được xem là nguồn sử liệu đích thực. Văn khắc Hán Nôm thời Mạc hiện còn hoàn toàn là những bài văn viết bằng chữ Hán, đôi chỗ xen chữ Nôm khắc trên bia đá, chuông đồng gắn với các di tích trong dân gian. Trên mỗi bài văn bia, mỗi minh văn đều được ghi rõ từng sự kiện, từng việc làm, từng con người cụ thể, gắn với thời gian và không gian cụ thể. Tư liệu này có ý nghĩa nhất định đối với lịch sử di tích đó, con người đó, địa phương đó. Tuy nhiên, nếu các bài văn bia, minh chuông thời Mạc được đặt trong một bộ sưu tập đầy đủ ở phạm vi cả nước, thì ý nghĩa và giá trị của mỗi văn bản vượt xa ý nghĩa và giá trị hiện thân của nó. Chính vì vậy, việc sưu tập và giới thiệu nội dung văn khắc Hán Nôm thời Mạc là công việc trước hết, nhằm cung cấp tư liệu cần thiết góp phần nghiên cứu lịch sử và văn hóa xã hội thời Mạc.

Chúng tôi đã sưu tập và giới thiệu văn khắc Hán Nôm thời Mạc vào năm 1996, gồm 147 văn bia và 1 minh chuông. Tư liệu này có giá trị tham khảo quan trọng đối với hầu hết các công trình nghiên cứu về thời Mạc trong những năm gần đây

Năm 2010, chúng tôi đã sưu tập và giới thiệu tổng cộng 162 văn bia, 3 minh chuông, 3 minh văn trên đồ gốm.

Trong lần giới thiệu này, chúng tôi chỉnh lý những phần còn sai sót trong lần xuất bản trước, bổ sung phần chữ Hán và giới thiệu thêm 17 bài văn bia mới phát hiện. Bao gồm 182 văn bản, trong đó có 179 văn bia, 3 minh chuông, cùng một số minh văn trên đồ gốm và tài liệu địa chí, địa bạ, sắc phong, kim sách thời Mạc mới phát hiện, cũng như một số hình ảnh minh họa thác bản văn bia thời Mạc và ảnh tượng thờ thời Mạc.

Công trình này là tâm huyết hơn chục năm qua của tôi về việc nghiên cứu văn bia nói riêng, văn khắc Hán Nôm nói chung và lịch sử văn hóa xã hội thời Mạc, đặc biệt là được hoàn chỉnh trong đề tài cấp Bộ 2013-2014 của Viện Nghiên cứu Hán Nôm: Di sản Hán Nôm thời Mạc