Văn hóa Việt Nam, ý chí Việt Nam

Cuốn sách đã thông qua hình tượng của một vị tướng tài ba Võ Nguyên Giáp để nói về con người Việt Nam, về dân tộc Việt Nam trong lịch sử hào hùng đấu tranh chống ngoại xâm; lý giải tại sao xuất thân từ một giáo viên dạy sử, Đại tướng Võ Nguyên Giáp lại có thể chỉ huy quân đội của mình chiến thắng những kể thù mạnh hơn gấp nhiều lần về quân số và trang bị. Ông cho rằng, lý do là vì tướng Giáp am hiểu lịch sử Việt Nam, biết vận dụng sáng tạo truyền thống đánh giặc ngoại xâm của cha ông mình trong hai cuộc kháng chiến chống xâm lược. Những chiến lược, những chiến thuật mà Tướng Giáp đã áp dụng trong chiến tranh chính là những gì mà Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Ngô Quyền, Trần Hưng Đạo, Quang Trung… đã làm.
Tác giả cho rằng nhân tố quyết định những chiến thắng của Việt Nam đều bắt nguồn từ văn hoá và ý chí của con người Việt Nam. Ông cho rằng tinh thần đoàn kết và đức tính sáng tạo của người Việt Nam thể hiện rất rõ nét khi đất nước lâm nguy. Người Việt Nam quan niệm "cuộc kháng chiến chống ngoại xâm mà họ tiến hành gắn liền với sự tồn vong của đất nước, vì vậy người dân chiến đấu đến cùng vì tương lai của nước họ". Tác giả đi đến kết luận rằng "Pháp và Mỹ đã thua vì không tính đến yếu tố này trong hoạch định chiến lược".