Với gần 40 sự kiện lịch sử hiện đại Việt Nam nối tiếp nhau được trình bày dưới dạng kể chuyện, người viết cuốn sách này cố gắng chứng minh tinh thần dân tộc Việt Nam đã thể hiện trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ như thế nào?
Trước hết đó là tinh thần hòa hiếu, tha thiết được sống hòa bình để xây dựng cuộc sống mới, nhất là vào những thời điểm bước ngoặt lịch sử - sau Cách mạng tháng Tám, sau chiến thắng Điện Biên Phủ, sau Hiệp định Paris, v.v…
Nhưng một khi khát vọng độc lập dân tộc và thống nhất đất nước bị khước từ, khi kẻ thù buộc chúng ta phải cầm súng, thì - như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định trong Tuyên ngôn Độc lập: "Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững nền tự do và độc lập…". Cũng với tinh thần và quyết tâm ấy, bước vào cuộc kháng chiến thứ nhất, Người khẳng định: "Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ". Cũng với tinh thần và quyết tâm ấy, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đang trên đà phát triển thắng lợi, Người động viên toàn dân, toàn quân: "Hễ còn một tên xâm lược trên đất nước ta thì ta còn phải tiếp tục chiến đấu, quét sạch nó đi".
Rõ ràng là, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến và Quốc lệnh “Đánh cho Mỹ cút - đánh cho ngụy nhào” trong lịch sử hiện đại đã mang đậm dấu ấn tinh thần quyết chiến quyết thắng của dân tộc trong Hịch tướng sĩ và Bình Ngô đại cáo của người xưa. Và chính vì biết kế thừa và phát huy tinh thần đó mà Bộ Thống soái tối cao Việt Nam đã dựa chắc vào dân để khơi dậy và phát huy truyền thống, bản lĩnh, trí tuệ và nghệ thuật đánh giặc của toàn dân lên tầm cao thời đại, đã tạo nên mọi nhân tố cần thiết để thắng địch từng bước, cho đến khi đi đến đích cuối cùng của sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.
Do hàng loạt sự kiện trọng đại của cả một quá trình 35 năm chuẩn bị và thực hành khởi nghĩa vũ trang và chiến tranh cách mạng (1940 - 1975) chỉ thu gọn trong phạm vi một cuốn sách và do trình độ có hạn, nên không tránh khỏi những khiếm khuyết, rất mong được bạn đọc chỉ giáo. Xin chân thành cám ơn.