Trí tuệ

Phật pháp luôn sẵn đó, hiện bày trước mắt mỗi người. Chúng sanh do loạn động chôn vùi, vô minh che lấp cho nên bỏ sót, không nhận ra. Từ bản thể vốn vậy, thoáng chợt bất giác, mê lầm, xa khơi; từ đó phân làm hai đường mê và giác. Thông minh lanh lợi trong xao động chưa yên, phát kiến nhiều thứ độc đáo bên ngoài mà chính mình còn trong sanh diệt, luân hồi, khổ não, lúc này tạm gọi là hữu sư trí tuệ.



Đầy đủ nhân duyên nhờ thầy khai mở, thẳng đó tiến vào cố hương muôn thuở chính mình. Hoặc là chưa thể liền đó như vậy thì hãy buông xuống. Muôn duyên nhất thời rủ sạch, tới lui giác sáng rỗng lặng an nhiên, bất ngờ mọi thứ vỡ vụn, chân trời sáng lạn hoát toang, ngay đây khế hợp tánh thể. Bất động nhưng linh thông, sống động; đây là trong thể vốn sẵn có dụng, gọi là trí thể. Quắt thước, sinh động, phát minh, cho đến tới lui sinh hoạt làm lụng tất cả mà vẫn không tướng, vẫn chưa từng máy động bao giờ; rõ ràng trong dụng đã sẵn đủ thể, gọi là trí dụng. Thể dụng không hai, mất hút các tướng mà hay hiện bày các tướng; sự lớn lao này không thể tả hết được trừ khi chính mình sống được trong ấy. Lớn hơn tất cả mà bao hàm tất cả. Lúc này gọi là trí tuệ vô sư.

Đức Phật ra đời chỉ vì duy nhất một việc chính yếu lớn lao là chỉ bày cho chúng sanh nhận ra và sống được bằng sức sống thấy biết giác nơi chính mỗi người. Từ đó mở bày giáo pháp, lập bày phương tiện, từng bước hướng dẫn đưa người trở lại nguồn chơn tuệ giác. Sau Phật niết-bàn, nhiều đời chư vị Tổ sư trao truyền tâm ấn này soi rọi chốn nhân gian, đưa người trở về quê cũ. Khi thì phương tiện diễn bày, khi thì liền đó chỉ thẳng, có lúc bất chợt đập tan xiềng xích, xoi phủng lớp lớp mê mờ, hành giả ngay đó bất chợt hoát toang, đất trời thênh thang, tự tại tiêu dùng, mồi sáng ngọn đèn Phật Tổ, đời đời tiếp nối không dừng.

Nếu như ngay đây thấu tột trí tuệ vô sư, mới hay ra, tất cả đã tự sẵn đủ lâu rồi.