Trần Huy Liệu với sử học

Chính vì vậy, nhân kỷ niệm 110 năm ngày sinh GS, VS Trần Huy Liệu (1901-2011), Viện Sử học (thuộc Viện Khoa học xã hội Việt Nam) và NXB Khoa học xã hội đã xuất bản cuốn sách “Trần Huy Liệu với Sử học”, nhằm làm sáng tỏ hơn phương pháp luận sử học của Trần Huy Liệu, cùng những trăn trở suy tư của ông với sử học nói riêng và các vấn đề đời sống xã hội nói chung.
“Trần Huy Liệu với Sử học” dày hơn 700 trang gồm 66 bài viết được chia thành 8 mảng nội dung khác nhau. Giá trị cuốn sách nằm ở điểm: Hầu hết các bài viết, thư từ và một số trang nhật ký trong cuốn sách chưa từng được công bố trong các công trình trước đây. Cuốn sách này là bước đầu tiên để hình thành Tuyển tập Trần Huy Liệu trong tương lai.

Đọc cuốn sách, dễ dàng hình dung con đường dẫn GS, VS Trần Huy Liệu đến với sử học là một điều tất yếu. Ông từng gặp các nhà yêu nước như Phan Văn Trường, Phan Bội Châu…, từng nằm xà lim thực dân cùng với những người yêu nước nên ông chép sử từ tư liệu sống. Có thể xem Trần Huy Liệu là một trong những người làm nên lịch sử, đồng thời là nhân chứng lịch sử đấu tranh chống thực dân Pháp vẻ vang của dân tộc, để ông trở thành “chuyên gia hàng đầu về lịch sử Cận đại, Hiện đại và lịch sử Cách mạng Việt Nam” (GS, VS Phan Huy Lê).

Nhưng điều làm nên nhà sử học Trần Huy Liệu chính là tính trung thực, khách quan của người nghiên cứu lịch sử. Ông từng nói với các đồng nghiệp “đừng vì tình cảm thiên lệch nhất thời mà bôi nhọ người xưa” (trang 26), khi đánh giá về những nhân vật lịch sử còn nhiều tranh cãi thời bấy giờ như: Phan Thanh Giản, Nguyễn Trường Tộ…