Tập tiểu luận này là một số suy nghĩ của tác giả về Thiền sư Thiện Chiếu (1898-1974) mà cũng là một chiến sĩ văn hóa trên hai mặt trận tư tưởng và chống xâm lược Pháp ở Nam bộ hồi thế kỉ XX.
Nếu gọi một cách chính xác thì những trang sau chỉ là một phần rất nhỏ đối với toàn sự nghiệp văn hóa và chống ngoại xâm của Thiền sư, chiến sĩ Thiện Chiếu. Đúng ra, đây chỉ là một tuyển văn của ông mà tác giả sưu tầm được trong những ngày gần đây.
Những suy nghĩ này được góp nhặt từ một số tác phẩm của ông (T.C) để viết nên một mục từ trong bộ sách có nhan đề: "Văn học Việt Nam nơi miền đất mới - Đàng Trong", dày 5200 trang (gồm 4 tập khổ 16 x24). Mục từ có tên Thiện Chiếu nhà cải cách Phật giáo theo hướng xã hội chủ nghĩa, nhưng với nhan đề trên chưa hoàn toàn ưng ý với đối tượng tìm hiểu. Do vậy biên giả nảy ra ý niệm tích cực, thực tế hơn: Thiện Chiếu nhà cải cách Phật giáo đối với tư tưởng sử Việt Nam hiện đại.