Tấm và hoàng hậu : kịch bản sân khấu

Tập kịch bản “Tấm và Hoàng hậu” vượt lên trên khuôn khổ một kịch bản với những chỉ dẫn sân khấu và lời thoại, mà còn là một văn bản văn học đẫm chất thơ.
Phần đầu tác phẩm, khi Tấm chưa là hoàng hậu, cuộc gặp gỡ của những người trẻ hồn nhiên khiến người ta mỉm cười hạnh phúc. Đồng dao bàng bạc, tình chị em ấm áp, tình yêu mới đơm hoa khiến trái tim phập phồng, người đọc uống mật ngọt bình yên:
“Con cò núp bụi tre xanh
Chờ con cá đến như anh chờ nàng
Con cò núp bụi lúa vàng
Chờ con cá đến như nàng chờ anh.”
Rồi sóng gió bể dâu, năm lần bảy lượt đổi kiếp thay hình, Tấm tở về đoàn tụ cùng Hoàng thượng:
“Nu na nu nống
Thiếu nữ muốn chồng
Cái ong muốn vợ
Mở hội thi đình
Chân ai gót đỏ
Đua chen ướm hài
Yến anh tranh tài
Phất cờ gióng trống
Nu na nu nống
Sóng gió bể dâu
Nước chảy qua cầu
Bụt ngồi Bụt khóc
Mớ tóc lời thề
Tay kề chân rụt
Đứng nhớ ngồi thương
Ai người đánh trống.”
Rồi chẳng còn thơ nữa, Tấm bị ghen tuông hận thù hủy hoại, Hoàng Thượng mất đi người con gái mình thương, vì nàng hoàng hậu kia đâu còn là cô gái trong trẻo chàng yêu, Cám chết, tình yêu chết, Tấm chết, còn chăng đó là Hoàng hậu, phải đâu là nàng Tấm hiền! Mà Vàng Anh… Vàng Anh vẫn trở về chui vào tay áo Hoàng thượng. Vàng Anh thành người Hoàng thượng thương yêu, vì Vàng Anh mang khuôn mặt nàng Tấm hiền thuở xưa. Vàng Anh nào có làm gì: “Người hành động nhiều nhất, có chăng, chính là Hoàng hậu.” Vì hành động trong hận thù, Hoàng hậu đánh mất tất cả.
Nhưng may thay, còn đó, đôi hài xưa, còn đó tình yêu thương đến thành nỗi xót xa của Bụt.
Còn đó, kỉ niệm về tuổi ấu thơ chị em vua đùa, người chị dịu dàng tha thứ cho sự chểnh mảng của đứa em ham chơi, kéo nó vào lòng chải tóc. Còn đó, ký ức tình yêu trong trẻo khi chưa vướng quyền lực chốn hậu cung.
Nên Nguyễn Phát mở ra cho Tấm một con đường.
Nàng cởi tấm áo hoàng hậu:
“Tôi là Tấm
Tôi là TẤM”
Cuối con đường, tìm thấy mình, được sống đúng với mình, đó là cái kết đẹp cho Tấm, và chắc chắn, là cái kết đẹp hơn cổ tích. Nó đẹp hơn bởi vì trong cổ tích Tấm Cám, cái thiện đã bị bóp chết trong tay cái ác. Còn trong kịch bản Tấm và Hoàng hậu, cuộc đời độc ác có thể khiến đôi khi cái thiện phải cúi đầu, nhưng cuối cùng, những ký ức thiện lành vẫn là nơi cái thiện náu mình, gọi ta về lánh xa cái ác. Còn kỷ niệm đẹp, ấy là còn con đường tìm về với chính ta.