Nghĩ về văn chương đất phương Nam

Nghĩ về văn chương đất phương Nam là công trình nghiên cứu văn học thứ chín của PGS. TS, giảng viên cao cấp Lê Tiến Dũng. Cuốn sách tập hợp hơn ba mươi bài nghiên cứu tiểu luận phê bình về văn học của các tác giả ở vùng đất phương Nam. Đất phương Nam trong cách nghĩ của Lê Tiến Dũng ở công trình này không chỉ là vùng đất Nam Bộ hôm nay, mà nó bao gồm cả một dải đất dài từ sông Bến Hải cho đến tận cùng đất mũi Cà Mau. Đó cũng là cách nghĩ rất quen thuộc của con người Việt nam trước 1975, thời đất nước ta còn bị chia cắt làm hai miền bởi vĩ tuyến 17. Cuốn sách này là kết quả của cả một quá trình nghiên cứu, suy tư lâu dài của ông trong suốt cả chặng đường gần bốn mươi năm giảng dạy và nghiên cứu văn học. Nó định hình khá rõ nét phong cách của một nhà nghiên cứu, phê bình văn học đã từng được khẳng định trên văn đàn Việt Nam đương đại nhiều năm nay. Cảm hứng nghiên cứu, phê bình của Lê Tiến Dũng ở cuốn sách này có thể tạm chia làm hai phần. Phần một bao gồm những bài viết về các nhà thơ nhà văn từ Phan Văn Trị cho đến các tác giả hiện đại ở đất phương Nam ngày nay. Phần hai gồm sáu bài nghiên cứu về ca dao gắn với các dịa danh du lịch nổi tiếng của đất phương Nam.
Cảm hứng nghiên cứu phê bình ở tập sách này đặt sắc nhất vẫn là ở phần một, gồm hai mươi sáu bài viết về các nhà văn, nhà thơ đất phương Nam. Trong số đó, có hai tác giả được Lê Tiến Dũng giành nhiều tâm huyết và công sức để khám phá và phát hiện vẽ đẹp độc đáo ở tác phẩm của họ. Đó là Tố Hữu và Xuân Diệu. Những bài viết về hai tác giả này, có thể gọi là những bài nghiên cứu công phu nhất, thành công nhất của tập sách.