mây không bay về trời

Thông tin về tác giả Tống Ngọc Hân hầu như không có gì ngoài cái tên trên bìa sách với đề mục “Tác phẩm văn học - Những gương mặt tiêu biểu” nên có lẽ nếu bắt gặp tác phẩm “Mây không bay về trời” trong nhà sách, bạn đọc ít nhiều sẽ ngần ngại khi chọn mua. Thế nhưng, nếu có duyên may mở đọc một vài trang đầu, người đọc hẳn sẽ bị cuốn theo từng mạch truyện với những số phận, với những cuộc đời đang tìm cho họ một lối đi trước những vấn đề của nếp sống cũ - mới và cả những biến chuyển quá nhanh của cuộc sống…

Chọn đề tài về gia đình với những mẩu chuyện về những yêu thương, về sự xung đột, về sự thứ tha, lạt lòng, cả những bi kịch… mà ta ít nhiều đã nghe qua đâu đó trong cuộc sống.

Ðó là niềm hạnh phúc của người mẹ khi chứng kiến ngày vui của con gái mình, lòng mừng mừng tủi tủi khi thấy con gái hạnh phúc chứ không phải trải qua những chuỗi ngày bể dâu trong những ngày sống với nhà chồng như mình đã từng (Bến trăm năm).

Ðó là người vợ chịu mang tiếng vô sinh bao nhiêu năm, giờ đành cắn răng nhìn cảnh chồng qua lại với người phụ nữ khác để kiếm một đứa con, nhưng hoá ra, đứa con ấy không thực sự là của người chồng do bác sĩ đã thông báo chính người chồng mới bị vô sinh nhưng người vợ ấy đã dang tay đón nhận đứa trẻ sơ sinh ấy về làm con mình khi người mẹ “nhờ” nuôi bởi đứa con sinh ra bị dị tật, đồng thời, bà cũng giữ bí mật để chồng vẫn nghĩ đứa bé đó chính là con ruột của ông (Ðường mưa).

Và nhân vật hắn trong truyện ngắn “Hồn xưa lưu lạc” đã khiến cho ta hết giận rồi thương khi chỉ vì ghen tuông mà buông xuôi, phá huỷ hạnh phúc gia đình lẫn tiền của, bán đi đến cả cái chuồng trâu… để rồi sau đó gượng dậy, cố níu kéo lại những điều đã mất nhưng giờ mọi thứ đã không còn vẹn nguyên, ngoài tiếng khèn như đã ăn sâu vào tâm khảm. “Tiếng khèn dịu dàng, điêu luyện, bay bổng, ngân xa. Cho hắn gặp lại vợ mình thủa còn thiếu nữ. Cho hắn chạm tay vào cái khung cửi mục nát bên cạnh bó lanh đang rên rỉ vì mối đùn lên, bọc kín như một cái mả trong góc bếp. Cho hắn gặp lại ông nội, bà nội và những người đã khuất họ Giàng trên giàn “ninh đăng” còn cố nghiêng người, nhìn hắn trách móc. Cho hắn gặp lại đàn trâu run lẩy bẩy, hướng những đôi mắt xanh lét và những cặp sừng cong, nhọn về phía hắn van nài. Nước mắt hắn lăn trên thân khèn”…

Và thân phận của những người trong gia đình ấy đã vượt ra khỏi những xung đột của gia đình khi những biến đổi quá nhanh của cuộc sống len vào từng thôn, từng bản, từng căn nhà, nơi có những người sơn nữ quyết bỏ bản, bỏ làng để kiếm tiền, để được sống dưới ánh đèn nhấp nháy đỏ, xanh, nơi có người con dâu nhất quyết không theo nếp của nhà chồng, không thèm đụng tay, đụng chân bưng cho ông cố chồng một chén trà hay nấu cho gia đình một bữa cơm, nơi có “cái thuỷ điện chưa cho điện mà đã lấy đi của San Hồ quá nhiều thứ. Lấy đi cái nết na, chăm chỉ, chịu thương chịu khó của con gái San Hồ. Lấy đi cái ấm áp trong tình chồng nghĩa vợ. Những thứ ấy không ai nhìn thấy. Họ chỉ thở dài chỉ tay lên rừng. Nơi ấy, cây lớn ngã đè cây bé. Rừng lớn đổ, rừng bé đổ. Nhựa cây hắc cả một vùng” (Núi vỡ).

Ðể rồi khi bắt đầu lại, những con người ấy không còn điểm tựa phía sau, mà phía trước thì mịt mờ, vô định. “Thầy cúng về cúng vùng đất mới. Cúng một trâu, nước vẫn chưa về khe. Cúng hai trâu, trẻ con vẫn ốm, khóc ngằn ngặt. Cúng mãi đất mới vẫn chưa thành đất quen. Cúng mãi chưa hết mộng mị. Cúng mãi người vẫn chưa về. Cúng hết lợn, hết gạo, hết rượu rồi. Ðiện vẫn chưa thấy. Con Sênh và đám bạn gái đi biệt tăm. Những đứa gái ngẩng mặt thấy núi, cúi đầu thấy suối, sao cưỡng lại được giấc mơ điện sáng, nhà cao tầng, chợ ăm ắp hàng hoá”…

Những phận người ấy lênh đênh như mây trời, cũng có lúc gặp nắng đẹp, cũng có lúc phải đối diện với bão dông, mong được ai đó níu lại, giữ chặt nhưng rồi lại tan đi, biến hoá thành những hình thù khác, rồi lại trôi đi… lênh đênh… mải miết…