Màn

Trong Màn, tác giả thử định nghĩa tiểu thuyết là gì, tại sao nó lại đặc biệt đến vậy, trước hết là trong văn học và rồi sau đó so với các môn nghệ thuật khác. Ông muốn hiểu tiểu thuyết và trước hết đưa tiểu thuyết vào một bối cảnh lịch sử rồi địa lý. Ý tưởng là để nắm được quá trình phát triển của môn nghệ thuật mà mục đích có thể gói gọn trong việc tìm cách đi vào tâm hồn sự vật.

Kundera không phân tích như một giáo sư, với vẻ lạnh lùng xa cách của nhà bác học hay thói ngạo nghễ đạo mạo của chuyên gia, ông vui mừng hớn hở, rồi nổi giận đùng đùng, phủ đầy tác phẩm của mình những dấu chấm than và ngoặc đơn. Tiểu luận được chia làm bảy phần, mỗi phần lại được chia thành những chương nhỏ, được viết bằng một thứ tiếng Pháp giản dị trong sáng. Màn được xây dựng như một cuộc đàm đạo thân tình kéo dài, ở đó hòa lẫn giữa cái nghiêm trọng với những gì nhẹ nhàng, giữa quá khứ và hiện tại, giữa những điều hài hước và nghiêm túc, nhưng dù ở đâu cũng không bao giờ rời xa điều cốt yếu.

Tiểu luận này là một cuốn sách gối đầu giường. Tại sao người ta lại viết tiểu thuyết? Để “đi vào tâm hồn sự vật”, Flaubert đáp. Để thoát khỏi quyền lực của sự quên, Kundera bẻ lại. Tiểu thuyết là “một tòa lâu đài không thể phá hủy của cái không thể quên nổi”. Một định nghĩa mới đẹp làm sao!