Xưa & Nay ra mắt bạn đọc lần đầu vào dịp Xuân Giáp Tuất (1994) đánh số 0 vì chưa được cấp phép chính thức, mới chỉ được coi là “xuất bản phẩm nhất thời”. Hai tháng sau Tạp chí mới chính thức ra số đầu (số 1, tháng 4/1994).
Trong số ra mắt bạn đọc, lá thư tòa soạn đầu tiên viết rằng “Xưa & Nay được ra đời không chỉ góp thêm phần truyền bá kiến thức mà quan trọng hơn là nó sẽ trở thành diễn đàn để giới sử học có thể đóng góp được nhiều hơn vào sự Đổi mới và Phát triển của đất nước, cũng là sự Đổi mới và Phát triển của chính mình.
Lịch sử là một tấm gương. Song, chúng tôi không nghĩ tới một tấm gương quá lớn chắn đặt trước mặt, khiến soi vào chỉ thấy đỉnh cao ở phía sau. Rất khiêm tốn, chúng tôi nghĩ tới một tấm gương vừa nhỏ đặt ở bên mình như một tấm gương chiếu hậu của một cỗ xe, giúp chúng ta tiến lên phía trước vẫn luôn nhận rõ được cái đã qua, để tỉnh táo, tự tin về con đường hướng tới tương lai, dù nhiều gian nan nhưng chắc chắn ngày một tốt đẹp hơn.