Hoa hậu xứ Mường là cuốn tiểu thuyết của nhà văn Phượng Vũ lấy nguyên mẫu từ chuyện đời, chuyện tình của Hoa hậu xứ Mường Quách Thị Tẻo, người đã đăng quang trong cuộc thi “Hoa hậu xứ Mường” tại Hòa Bình do Pháp tổ chức năm 1933. Tiểu thuyết Hoa hậu xứ Mường mang tính hư cấu ấy nhưng lại có hồn cốt của những câu chuyện thật từng xảy ra ở xứ Mường Hòa Bình những năm cuối của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Người con gái Mường đạt danh hiệu hoa hậu trong cuộc thi do người Pháp và chính quyền lệ thuộc tổ chức là có thật. Sắc đẹp và trí thông minh của người đẹp là có thật. Cả những ăn chơi hưởng lạc đậm chất quan lang, cả những cay đắng ngậm ngùi giàu tính thân phận của kẻ có nhan sắc nữa cũng có thể tìm thấy ở trong cuộc sống… Qua câu chuyện của một người đẹp Mường với những nhân vật quyền thế, cũng như dân thường có liên quan ở đời thực đã hóa thân vào Hoa hậu xứ Mường của Phượng Vũ, làm giàu thêm chất hiện thực và sử thi trong tiểu thuyết của ông.