Hát Ru Việt Sử Thi

...Đọc 3.277 câu lục bát thuần Việt, được sắp xếp trong 44 vấn đề lịch sử và văn hóa Việt, lại thấy như được dẫn dắt tận tình để ngược về quá khứ, xuôi theo dòng chảy, ghé bến thăm bờ trong hành trình lịch sử nước Việt mến yêu. Đúng là mang theo cái “cốt” của Việt Nam sử lược thật, cả cái tâm và cái hồn của sử thần Trần Trọng Kim nữa, cả lối hiểu và chú giải kiểu người xưa của thời nay như thế. Nhưng vẫn thấy có cái riêng rất riêng của Phạm Thiên Thư - người làm thơ yêu lịch sử - văn hóa Việt. Ngồ ngộ, mà vẫn cuốn hút, hay hay với những đoạn thơ lục bát có tựa đề Hát ru Trưng Vương, Hát ru Nguyễn Trãi, Hát ru võng thơm, Hát ru đồng bào, Hát ru Thăng Long... Là lạ, nhưng nhiều tính triết lý, thâm thúy với những câu hát về Ru con sáng tạo, Hát ru vô thường, Hát ru tâm linh, Hát ru phù vân, Hát ru anh em... Cứ mỗi lời hát ru như thế lại bắt đầu một thế thái nhân tình, thế thứ, thời cuộc và thăng trầm lịch sử.

Bởi ông là người của thơ Việt, thậm chí còn có giai thoại về sự tương đồng với hồn thơ Đại thi hào Nguyễn Du. Hát ru rất hay những tinh hoa truyền thuyết, thần thoại, thần tích có nhiều tính huyền sử, dã sử đã đành; ông còn khéo hát ru theo dòng cổ sử và lịch sử các vương triều. Lời hát ru của ông rất nhuần nhuyễn, thấm đượm tình người, tình đời, tình nước non, dễ làm cho người nghe thể tất cái vụng về của người không chuyên Sử. Vả lại chính cái “siêu thức” bãng lãng của người chuyên Thơ không chuyên Sử như thế, có khi trùng hợp nhiều hơn với một thái độ khách quan khoa học của người quan sát và chiêm nghiệm lịch sử còn rất quý hiếm thời nay...

PGS. TS. Hà Minh Hồng