Fừn Nèn - Củi Tết

"Theo quan niệm dân gian, củi là giống cái, lửa là giống đực. Giống cái mới làm nên mùa xuân. Nếu trên đời này chỉ có mỗi giống đực, sẽ chả nên trò trống gì. Có lửa mà không có củi, tết đến nhà nào cũng vô nghĩa. Đời lạnh lẽo nhạt nhẽo vô cùng.

......Người Tày chúng tôi gọi fừn nèn la củi tết. Củi dùng để đun luộc bánh chưng, đồ xôi nếp chín cho vào cối giã làm bánh dày, vò bánh khảo, nặn thúc théc (bỏng gạo), đun quấy chè lam, chế biến đồ ăn, dọn cỗ bàn để tiếp đón khách quý gần xa.

........Gỗ nghiến có mùi thơm rất lạ và cực kì hấp dẫn. Chỉ nhìn củi cháy thôi mà ta đã mềm lòng. Lửa củi nghiến hôn nhau tới tấp như tình yêu trai gái. Đã bén lên là khó lòng dập tắt. Khói củi nghiến miên man lâng lâng như đang đưa mình bay lên. Lửa củi nghiến thổi ra những hạt lép bép. Những hạt sáng lung linh như hoa cà hoa cải. Chúng bay từng chùm xỏa ra tung tóe. Chúng lại cong cong thu về, rơi nhè nhẹ như pháo hoa. Khắp ba gian nhà ngói, chỗ nào cũng tỏa ra mùi củi nghiến. Mùi nó thơm ngỡ như ta đang trong vườn ổi giữa mùa."

(Trích Fừn nèn - củi tết)