Dịch tễ học - chìa khóa của dự phòng

Cuốn sách này trước hết được sử dụng cho các sinh viên y đa khoa, sinh viên theo học chương trình "Bác sĩ Dự phòng", song song với chương trình đào tạo bác sĩ đa khoa; sinh viên bắt đầu học chuyên khoa Y tế công cộng; và các giảng viên về dịch tễ học. Cũng có thể dùng sách làm tài liệu nhập môn dịch tễ học cho bất cứ ai quan tâm đến lĩnh vực này, ví dụ như nhân viên của các tổ chức y tế, sinh viên và giảng viên làm về phát triển quốc tế.

Các ví dụ và bài tập thực hành được lấy từ thực trạng y tế của Việt Nam. Sự sắp xếp gắn chặt trong một quốc gia cụ thể như vậy được xem như là một lợi thế, không phải là một nhược điểm; nó sẽ tốt hơn là sử dụng các minh hoạ từ nhiều nước vốn sẽ gây tản mạn và hời hợt. Cuốn sách trong thực tế là một nghiên cứu trường hợp lớn có thể dễ dàng thích ứng với bất kỳ một quốc gia đang phát triển nào khác.

Mục đích chính là để cung cấp cho người đọc một bức tranh rõ ràng về những ý tưởng cơ bản làm nền tảng cho lĩnh vực dịch tễ học, và nhận thức được vai trò của chúng trong bất kỳ tình huống nào trong thực tế. Chỉ khi hiểu rõ những ý tưởng này mới có thể đưa ra được những câu hỏi đúng trong các tình huống thực và lựa chọn được những phương pháp đúng để giải quyết các vấn đề thực tế. Từ đầu đến cuối chúng tôi nhấn mạnh vị trí của dịch tễ học là trung tâm của Y tế công cộng, trước hết là Dự phòng.

Cuốn sách này cũng sẽ chuẩn bị cho người đọc sử dụng các phần mềm thống kê một cách sáng suốt. Vì các cơ sở khác nhau đang sử dụng nhiều phần mềm khác nhau, chúng tôi không khuyến cáo và cũng không sử dụng một phần mềm cụ thể nào.

Một mục đích nữa của cuốn sách này là đặt nền tảng cho cái mà chúng tôi muốn gọi là "Giảng dạy dựa vào quần thể”, tương tự như "Dạy học bên cạnh giường bệnh" trong y học lâm sàng; nó có liên quan, nhưng không đồng nhất với "Giảng dạy dựa vào cộng đồng". Sinh viên y khoa nên giúp các nhân viên y tế trình độ sơ cấp hiểu được những sự kiện dịch tễ học đơn giản và mô tả, sử dụng chúng nếu có thể. Một phần hoạt động đào tạo sinh viên cũng có thể diễn ra khi tiếp xúc trực tiếp với quần thể. Cuốn sách cung cấp nhiều tư liệu liên quan đến việc giảng dạy như vậy.

Về nội dung của cuốn sách này, phạm vi của nó khá lớn và bao trùm những chủ đề đóng một vai trò quan trọng trong các hoạt động y tế ngày nay nhưng hiếm được đề cập trong những tài liệu hiện có. Chúng bao gồm các sổ sách ghi chép, các hệ thống thông tin y tế, các cuộc điều tra mẫu, và các thống kê cơ bản.

Bố cục của cuốn sách phù hợp với những sự khác biệt cơ bản giữa dịch tễ học các bệnh nhiễm khuẩn và không nhiễm khuẩn. Thứ nhất, trước đây, tư duy dịch tễ học ở các nước đang phát triển chủ yếu là về vấn đề các bệnh nhiễm khuẩn, nhưng hiện nay các bệnh không nhiễm khuẩn cũng đóng một vai trò quan trọng không kém. Thứ hai, các phương pháp dịch tễ học tổng quan và nghiêm ngặt hiện đại chủ yếu đã được đưa ra như một đáp ứng với những thách thức từ phía các bệnh không nhiễm khuẩn, trong khi các vấn đề của dịch tễ học các bệnh nhiễm khuẩn có thể được kiểm soát ở quy mô lớn bằng những công cụ sơ đẳng hơn, ngoại trừ mô hình toán học. Thứ ba, và quan trọng nhất, hầu hết các can thiệp điều trị bệnh chống lại một bệnh nhiễm khuẩn ở một cộng đồng cũng có một tác động dự phòng gián tiếp bằng cách loại bỏ nguồn truyền nhiễm; với bệnh không nhiễm khuẩn thì không có nguồn truyền nhiễm nào cả.