Bài viết điểm lại hình ảnh của con cọp trong tâm thức của người dân vùng Đông Nam Bộ, thể hiện qua truyền thuyết, tín ngưỡng, văn học dân gian và địa danh. So với miền Tây Nam Bộ, dấu ấn của vị chúa sơn lâm ở miền Đông Nam Bộ có phần đậm nét hơn, góp phần tạo nên một diện mạo văn hóa riêng của vùng đất, phản ánh thế ứng xử của con người trong việc chinh phục sức mạnh của tự nhiên với đại diện tiêu biểu là con cọp. Con người vừa phải đối đầu song vẫn phải tôn thờ cọp. Đó là tâm thức phức tạp, đa diện của những lưu dân trong buổi đầu khẩn hoang vùng đất phương Nam.