““Bên kia đèo Mã Phục” là tập hồi ức viết về những ngày tháng tuổi thơ sống nơi núi rừng thẳm xanh của nhà báo Nguyễn Như Mai.
Đọc hồi ức của anh, ta như được cùng tác giả bước vào điểm xuất phát trên hành trình của một cuộc đời. Đi từ một tuổi thơ “lưu lạc” để được cưu mang và hòa đồng với con người và thiên nhiên một vùng sơn cước. Đi từ khe lạch nhỏ nhoi để vươn ra sông dài, biển rộng.
Qua từng trang sách, ta như đang đi vào một bảo tàng dân tộc học. Từ các hình thức sinh hoạt dân gian săn bắt hái lượm, hát hò sli lượm. Đến những câu chuyện tình trai gái trên những miền rẻo cao. Từ đám trẻ con choai choại đánh quay, chơi sảng, chăn trâu ở nông thôn miền núi, đến chốn phố thị sầm uất một thời.” - Nhà thơ Y Phương