Nhà thơ Xuân Thiêm đến với thơ như một cái duyên không hẹn trước. Ông làm thủ bút báo Bãi Sậy, vào bộ đội chiến đấu và làm báo ở Đại đoàn Đồng Bằng rồi làm thơ. Ông luôn dành tình thơ chân thành, giản dị, đằm thắm cho cuộc đời, cho người hậu phương, cho người thân, cho đồng chí, đồng đội thân yêu.
Xuôi dòng Nậm Na là bản trường ca viết về gương hy sinh anh dũng của người chiến sĩ bằng những lời thơ đậm chất sử thi. Vì thế, không sai khi có người nhận xét rằng “Xuân Thiêm là người đã dùng thơ dựng bia đồng đội.”
Xuôi dòng Nậm Na gồm 3 phần, mỗi phần kể về một tấm gương hy sinh anh dũng của những người chiến sĩ, người đồng đội của nhà thơ. Đó là:
- Trên sườn đồi Mường Pồn, kể lại một đoạn đời của Bế Văn Đàn, anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân đã lấy thân mình làm giá súng trong Chiến tranh Đông Dương.
- Một chuyến đưa cơm, kể lại một đoạn đời của anh hùng quân đội Hoàng Khắc Dược.
- Xuôi dòng Nậm Na, kể lại một đoạn đời của anh hùng quân đội Phan Tư, chiến sĩ thuộc Trung đội 51 – trung đội được giao nhiệm vụ phá thác trên sông Nậm Na, mở tuyến đường thủy phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ. Nhờ lòng quả cảm và tài trí thông minh, anh đã xung phong làm nhiều nhiệm vụ quan trọng, giúp Trung đội hoàn thành nhiệm vụ, phá được hơn 30 thác, bảo đảm thời gian quy định thông luồng cho thuyền chở vũ khí.